Quy định chấm dứt nghĩa vụ dân sự khi vật đặc định không còn

Điều 386. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự khi vật đặc định không còn 

 

Nghĩa vụ giao vật chấm dứt trong trường hợp vật phải giao là vật đặc định không còn.

 

Các bên có thể thỏa thuận thay thế vật khác hoặc bồi thường thiệt hại.

 

Điều 179 Bộ luật dân sự năm 2005 đã quy định: " Vật đặc định là vật phân biệt được với các vật khác bằng những đặc điểm riêng về ký hiệu, hình dáng, màu sắc, chất liệu, đặc tính, vị trí. Khi thực hiện nghĩa vụ chuyển giao vật đặc định thì phải giao đúng vật đó". Chính vì thế, khi vật đặc định là đối tượng của nghĩa vụ không còn, thì nghĩa vụ đó chấm dứt mà không cần xác định lỗi thuộc về ai. Tuy nhiên, việc xác định lỗi lại đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết hậu quả của nó. Nếu vật đặc định không còn có lỗi của bên có quyền thì bên có nghĩa vụ không phải bồi thường thiệt hại. Ví dụ: A bán cho B một con ngựa đua. B trả tiền mua ngựa và hẹn ngày sẽ đến lấy ngựa, khi B đến xem lại con ngựa thì vô ý làm thuốc lá rơi vào đống rơm nên xảy ra hỏa hoạn, hậu quả là con ngựa đã chết. Xuất phát từ lỗi của B nên nghĩa vụ của A chấm dứt, A không còn phải bồi thường thiệt hại cho B.

 

Nếu vật đặc định không còn do lỗi của bên có nghĩa vụ, thì bên có nghĩa vụ phải thay thế vật khác và phải được bên có quyền đồng ý hoặc bồi thường thiệt hại. Trong ví dụ trên, nếu con ngựa bị chết do lỗi của A, thì A phải thỏa thuận lại với B về việc thay thế con ngựa đã bị chết bằng một con ngựa khác, hoặc A sẽ bồi thường thiệt hại cho B một số tiền tương đương vì B đã bỏ ra một khoản tiền để xây chuồng ngựa, hoặc vì việc giao ngựa không đúng lúc nên B đã không tham được cuộc đua sắp tới, v.v...

 

Căn cứ chấm dứt nghĩa vụ trong trường hợp vật đặc định không còn cũng được áp dụng cả trong trường hợp lỗ do người thứ ba hoặc trường hợp bất khả kháng.

 

Nguồn tham khảo: Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự năm 2005, Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, PGS.TS Hoàng Thế Liên (Chủ biên)